معرّفی شمابگو

شمابگو، یک شبکهٔ اجتماعی پرسش و پاسخ است.

در شمابگو

  1. شما می‌توانید در هر زمینه‌ای که سؤال داشتید، سؤال بپرسید و منتظر پاسخ دیگران بمانید و به سؤالات دیگران پاسخ دهید و امتیاز بگیرید.
  2. می‌توانید برای هر سؤالی که می‌پرسید چند برچسب انتخاب کنید، تا سؤال شما توسط دیگران به راحتی با استفاده از برچسب‌ها قابل جست-وجو باشد.
  3. پس از اینکه به پاسخ مورد نظرتان رسیدید، می‌توانید پاسخ برتر، یا پاسخی که توانسته مشکل شما را حل کند را به عنوان پاسخ نمونه انتخاب کنید.
  4. هر فرد پس از کسب تعداد مشخصی از امتیاز، امکانات مدیریتی او بیشتر و بیشتر خواهد شد. به طوری که پس از میزان مشخصی امتیاز، می‌تواند سؤالات نامرتبط، زرد، اسپم و … را از شمابگو حذف کند. سؤالاتی که به لحاظ معنایی یا نگارشی نیاز به ویرایش دارند، را ویرایش کند.
  5. هر کس می‌تواند یک پروفایل برای خود بسازد و خودش را در قالب جملاتی به دیگران معرفی کند. در پروفایل هر کس، سابقهٔ فعّالیّت او در شمابگو برای دیگران قابل رؤیت است؛ از جمله سؤالاتی که پرسیده، سؤالاتی که پاسخ داده.
  6. در کنار هر سؤال، سؤال‌های مرتبط با آن که توسط دیگر کاربران پرسیده نمایش داده می‌شود تا در صورتی که کاربر علاقه‌مند بود بتواند پرسش-و-پاسخ‌های مرتبط را نیز مشاهده کند.
  7. لازم نیست وقتی سؤال پرسیدید، هر از گاهی شمابگو را باز کنید تا ببینید دیگران چه پاسخی به سؤال شما داده‌اند بلکه وقتی به یکی از سؤالاتی که پرسیده‌اید، پاسخی داده شود، رایانامه‌ای برای شما ارسال خواهد شد و شما را از پاسخ جدید باخبر می‌کند.
  8. به صورت دوره‌ای برای مثال هر دو هفته یکبار، فهرست سؤالات اخیر و سؤالات مهم برای شما ارسال می‌شود و می‌توانید در جریان آخرین مباحث داغ شمابگو قرار بگیرید.

طرح پیشنهادی پرسش-و-پاسخ

گوشزد ۱: این نوشته برای ارائه به مرکز تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت یا هر شخصیّت حقیقی/حقوقی جهت تأمین هزینه‌های طرح، تنظیم شده است. گوشزد ۲: در این نوشته، طرح به صورت کلّی بیان شده و از بیان جزئیات پرهیز شده است.

پیامبر خدا صلی الله علیه و اله و سلم فرمودند:

وَ قَالَ ص اَلْعِلْمُ خَزَائِنُ وَ مَفَاتِيحُهُ اَلسُّؤَالُ فَاسْأَلُوا رَحِمَكُمُ اَللَّهُ فَإِنَّهُ تُؤْجَرُ أَرْبَعَةٌ اَلسَّائِلُ وَ اَلْمُتَكَلِّمُ وَ اَلْمُسْتَمِعُ وَ اَلْمُحِبُّ لَهُمْ. /تحف العقول ص ۴۱

دانش گنجينه هايي است كه كليدهايش پرسش است، پس بپرسيد-خداوند شما را رحمت كناد ، زيرا در اين پرسش و پاسخ چهار كس اجر و مزد گيرند: پرسشگر، پاسخگو، شنونده و دوستدار آنان.

هدف

هدف: طراحی سیستم پرسش-و-پاسخی که هر کسی بتواند آزادانه سؤال خود را مطرح کند و دیگران بتوانند سؤال او را پاسخ دهند.

مزایا

  1. پرداختن به سخن نه به صاحب سخن در فضای مباحثه در صورتی که هویت و کارنامهٔ علمی دو طرف گفت-و-گو از یکدیگر پوشیده باشد، باعث می‌شود که دو طرف گفت-و-گو با یکدیگر در مورد آنچه به بحث گذاشته می‌شود تمرکز کنند.
  2. اجازهٔ طرح و بیان مسئله به افرادی که قدرت بیان مناسبی ندارند داده می‌شود با توجه به اینکه عده‌ای با قاطعیّت و صلابت نظرات خود را به راحتی در فضای مباحثهٔ حضوری بیان می‌کنند اما افرادی وجود دارند که برای بیان افکار خود قدرت بیان خوبی ندارند، فضای مجازی به این افراد کمک می‌کند تا خارج از جوّ هیاهوی مباحثه، افکار خود را بیان کنند.
  3. بایگانی شدن بحث‌ها برای استفادهٔ دیگران بدون شتابزدگی این سیستم‌ها به کاربران این فرصت را می‌دهد که خارج از هیاهوی مباحثه، در فرصت مناسب مباحث مطرح شده بین افراد را مطالعه کند.
  4. میدان دادن به افرادی که از بازگو کردن سؤالات خود واهمه دارند با توجه به اینکه بسیاری از مردم، از پرسیدن سؤالات بنیادین و به چالش کشیدن باورهای عمومی و رایج واهمه دارند، ایجاد فضایی که مردم بتوانند بدون ابراز هویّت خود، اندیشه‌ها و سؤالات خود را مطرح کنند کمک به باز شدن فضای گفتمان در جامعه خواهد شد.
  5. گذر از فضای جدلی و معطوف-به-قدرت به فضای هم‌اندیشی و معطوف-به-حقیقت تفکر کلامی (تئولوژیک)، در پی اثبات باورهای خود است نه در پی کشف حقیقت. از این رو افراد پاسخگو در طرح‌های پاسخگویی به شبهات، در صدد پاسخ‌گویی و اثبات باورهای خود به مخاطبین هستند و فضای گفتمان و هم‌اندیشی با مخاطب خود برقرار نمی‌کنند همین موضوع باعث می‌شود که نه تنها حقیقت برای طرفین به خوبی منکشف نشود، بلکه باعث دفع مخاطب برای بحث و گفت-و-گو می‌شود. از این رو بهتر است که داعیهٔ پاسخگویی نداشته باشیم بلکه بستری مناسب برای گفتمان فراهم کنیم.

موضوعات پرسش-و-پاسخ

هدف اصلی از طراحی چنین وب‌گاهی، ایجاد فضایی برای هم‌اندیشی و گفتمان در زمینه‌های اعتقادی و هستی‌شناسی‌ست. اما با توجه به سابقهٔ سایت‌هایی مثل استک‌اکسچنج و کورا، می‌توان به مرور در تمامی زمینه‌های علمی و مورد نیاز، زیردامنه‌هایی برای بحث و گفت-و-گو در آن موضوع فراهم کرد. موارد زیر نمونه‌ای از این موضوعات می‌تواند باشد:

  • قرآن
  • احادیث
  • سلامت
  • خانواده و تربیت فرزند
  • آشپزی
  • ورزش و تفریح
  • تلویزیون و فیلم
  • فلسفه
  • عرفان

کارهای فعلی

کارهای انجام شدهٔ فعلی اکثراً حالت هم‌اندیشی ندارند:

اما نمونه‌های خوب که مدّنظر ماست:

که در میان این نمونه‌های خوب، نمونهٔ مناسبی برای زبان فارسی وجود ندارد، به همین جهت مناسب است که در راه‌اندازی چنین سایتی تلاش کنیم.

و در انتها، این نوشته را با جملهٔ زیبایی از هیدگر به پایان می‌رسانم که می‌گفت «پرسش، تقوی تفکر است».

طرح پیشنهادی نرم‌افزار شرح واژگان قرآن

گوشزد: این نوشته برای ارائه به مرکز تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت یا هر شخصیّت حقیقی/حقوقی جهت تأمین هزینه‌های طرح، تنظیم شده است.

گوشزد ۲: در این نوشته، طرح به صورت کلّی بیان شده و از بیان جزئیات پرهیز شده است.

در حال حاضر برای خواندن متن قرآن نرم‌افزارهایی از جمله تنزیل، قرآن دات کام و قرآن اهل‌البیت موجود است. این پروژه‌ها معنی تمام آیه را به زبا‌ن‌های مختلف قرار می‌دهند اما معنای واژگان قرآن را ارائه نمی‌دهند. البته پروژه‌های

معانی واژگان را فقط به زبان انگلیسی ارائه می‌دهد که این کار برای فارسی‌زبان‌ها و دیگر کاربران غیر‌انگلیسی زبان کافی نیست.

پیشنهاد می‌شود که پروژه‌ای راه‌اندازی شود دارای ویژگی‌های زیر باشد.

  1. برای جذب مشارکت عمومی حتماً به صورت نرم‌افزار آزاد ارائه شود.
  2. در فاز اول برای کاربران فارسی‌زبان امکان نمایش ترجمهٔ تک تک واژگان قرآن از عربی به فارسی را داشته باشد. به طوری که کاربر با کلیک بر روی تک تک واژگان بتواند به صورت تعاملی برابر فارسی واژهٔ قرآنی را مشاهد کند. برای مثال مراجعه کنید به نمونهٔ انگلیسی آن
  3. در فازهای بعدی با جذب برنامه‌نویسان از سرتاسر دنیا نرم‌افزار را برای دیگر زبان‌ها آماده کرد.

برای دریافت داده‌ها می‌توان با ناشران کتاب‌های قرآن با ترجمه و شرح واژگان آقای بهرام‌پور و لغات در تفسیر نمونه همکاری کرد.

این پروژه متعلق به هیچ سازمانی نخواهد بود، اما افراد حقیقی/حقوقی مانند خیرین، سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌توانند در تهیهٔ هزینه‌های آن مشارکت داشته باشند.

معرّفی پروژهٔ تنزیل

چندی پیش یکی از اعضای پروژهٔ قرآنی ذکر، پیامی به گروه فرستاد جهت تولید نرم‌افزار مشابه ذکر برای اندروید، پس از اون با پروژهٔ Quran Android آشنا شدم که در همین راستا گام برداشته‌اند در حین کار با این نرم‌افزار با پروژهٔ قرآنی تنزیل که توسط دکتر حمید ضرابی‌زاده تأسیس شده است، آشنا شدم.

همان‌طور که در صفحهٔ ویکی پروژه ذکر شده، این وب‌گاه در نظر دارد یک متن دقیقِ استاندارد از متن قرآن کریم را بر روی اینترنت قرار دهد. این کار از سال ۲۰۰۷ شروع شده و تا کنون بسیاری از برنامه‌نویسان از این منبع برای دسترسی به متن قرآن از آن استفاده می‌کنند.

تنزیل سالیانه چیزی حدود ۸۸٫۵ میلیون صفحه قرآن کریم را نمایش می‌دهد که حدوداً برابر است با ۱۴۶ هزار بار نمایش تمام صفحات قرآن کریم. سالیانه ۷۰۵ میلیون آیه توسط این پروژه شنیده می‌شود که برابر است با ۱۱۳ هزار بار تمام قرآن کریم. سالیانه ۷۷ ترابایت پهنای باند مصرف می‌کند که حدوداً برابر است با ۱۱۸ هزار سی‌دی صوتی که برای برپایی و نگهداری تنزیل، سالیانه دو هزار و پانصد دلار هزینه می‌شود. نکتهٔ قابل توجه دیگر اینکه به قول تنزیل:

شما می‌توانید با هر دلار اعانه و کمک به این پروژه خواندن ۱۸ هزار صفحهٔ قرآن و استماع ۱۴۰ هزار آیه را برای بیش از دو هزار بازدیدکننده فراهم کنید. این کار به راستی سرمایه‌گذاری بزرگی‌ست.

معرفی بیشتر تنزیل را با ذکر چند پیوند مفید به پایان می‌رسانم:

تنزیل یک نمونهٔ موفق در حوزهٔ علوم اسلامی‌ست، و همچنین الگویی برای برنامه‌نویسانی که می‌خواهند در زمینهٔ علوم اسلامی گامی در علوم رایانه بردارند. تنزیل دو کاربر را مورد هدف قرار داده است، یکی کاربر معمولی و دیگری برنامه‌نویسان. برنامه‌نویسانی که بخواهند در زمینهٔ نرم‌افزارهای قرآنی فعالیت کنند، به راحتی می‌توانند از پایگاه داده‌هایی که تنزیل در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، استفاده کنند.

بزرگ‌ترین درسی که می‌توان از این پروژه گرفت، این است که سعی کنیم محتوای ارزشمندی تولید کنیم و آن را به طور آزاد در اختیار عموم قرار دهیم. در حال حاضر کتابخانه‌های دیجیتال بسیاری در زمینهٔ علوم اسلامی فعالیت می‌کنند، اما افسوس که اکثر و شاید همگی این کتابخانه‌های دیجیتال، تمرکز خود را بر نمایش محتوا و کتاب قرار داده‌اند، هیچ کدام را ندیده‌ام که به طور جد بر تولید محتوای ارزشمند تمرکز کنند و این محتوا را به طور عام در اختیار برنامه‌نویسان و عموم مردم قرار دهند.